چکیده
بنا های تاریخی ایران ساختمان هایی است که عموما از مصالحی نظیر خشت ، گل ، سن گ و چوب ساخته
شده است . سه ویژگی عمده آسیب پذیری اینگونه بناها را در برابر حوادث طبیعی نظیر زمین لرزه بالا می برد
که عبارتند از : فرسودگی مصالح ، مقاوم نبودن مصالح و سنگین بودن سازه . بر این اساس راهکارهای حفاظت
این بنا ها در برابر زمین لرزه باید متضمن رفع این نواقص باشد . در این مقاله سعی شده است راهکارهای
مختلف نظیر مقاوم سازی بناها به وسیله جایگزینی مصالح جدید ، ایجاد سازه های نگهبان ، جداسازی لرزه ای
پایه در قسمت های مختلف بنا ، سبک سا ز ی بنا ، مورد بررسی قرار گیرد و محدوده کاربرد هر یک از این روش ها
برای بناهای مختلف تاریخی در ایران تعیین گردد .
کلمات کلیدی : بناهای تاریخی ، حفاظت لرزه ای ، مقاوم سازی ، جداسازی لرزه ای پایه
-1 مقدمه :
ایران کشو ری است که در منطقه ای کهن و تمدن خیز از جهان واقع شده است ، از
طرفی به دلیل شرایط جغرافیایی دارای مناطق مختلف آب هوایی می باشد . از این رو در
نقاط مختلف این سرزمین و در دوره های مختلف تاریخی تمدن های متعدد و به تبع آن
اجتماعات انسانی ، شهرها و بناهای متع د د شکل گرفته است که برخی از آا به طور
کامل باقی مانده و از برخی نیز آثار و بقایای اندکی بجا مانده است که هر یک اهمیت
ویژه ای در پیشینه تاریخی و فرهنگ و تمدن ما دارد . از این رو حفظ این آثار اهمیت
ویژه ای دارد .
از طرفی ایران در منطقه زلزله خیزی از جهان واقع شده است وچون بناهای
تاریخی نیز هم به لحاظ ضعف مصالح مصرفی و هم به دلیل فرسودگی و آسیب دیدگه در دوره
های مختلف تاریخی و احیانا مشکلات سازه ای و ... در وضعیت نامناسبی از ایمنی لرزه
ای قرار دارند ، شناخت راهکارهای مناسبی که در این راستا بکار گرفته شود ا هم یت
ویژه ای دارد .
در بقیه کشورها که مشخصات مشابه ایران را چه از نظر لرزه خیزی و چه از نظر
بناهای تاریخی دارند ، در این زمینه کارهای متعددی انجام دارده اند که در مراجع
2] و [ 3] به آا اشاره شده است . در ایران برای بهسازی لرزه ای ساختمان های موجود ]
دستورالعمل مبسوطی تهیه شده است ولی در مرد بناهای تاریخی هنوز مرجع مدونی وجود
ندارد که به نوبه خود یکی از نیاز های مهم کشور می باشد .
2 ویژگیهای سازه ای بناهای تاریخی
خواص بناهای تاریخی را باید حول سه محور در نظر داشت : الف انواع و خواص
مکانیکی مصالح، ب انواع الماا و
